Moje formy to kolejne skóry, które z siebie zdejmuję, znacząc etapy mojej drogi. […] Beze mnie, jak porzucone części ciała oddzielone od korpusu – nie mają sensu
![](https://kwintesencja.art/wp-content/uploads/2016/01/Abak_1.jpg)
Magdalena Abakanowicz to jedna z najznakomitszych polskich artystek, której dzieła znajdują się w najważniejszych kolekcjach muzealnych na całym świecie.
Urodziła się 20 czerwca 1930 roku w Falentach pod Warszawą, zmarła w wieku 87 lat, 20 kwietnia 2017 roku. W latach 1950-1954 studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.
Po studiach krótko zajmowała się malarstwem, ale nie spełniało to jej oczekiwań – artystka lubiła bowiem wykraczać poza „ramy” i schematy. Od początku chciała wyznaczać nowe kierunki. Mawiała: …”Nie lubię reguł i przepisów. Są wrogami wyobraźni.”…
W latach 60 zaczęła tworzyć przestrzenne tkaniny, które od jej nazwiska zyskały miano „abakanów”.
![](https://kwintesencja.dkonto.pl/wp-content/uploads/2016/01/2A_13-Dallas-Red-Abakan.jpg)
Te olbrzymie eliptyczne płachty wykonywała z barwionego, naturalnego, roślinnego włókna, które
splatała w przestrzenne struktury. Przypominały one olbrzymie liście, które na wystawach podwieszano u sufitu.
W 1965 roku abakany zachwyciły publiczność na Biennale Sztuki w Sao Paulo, gdzie Abakanowicz nagrodzono złotym medalem. To wydarzenie uważa się za początek międzynarodowej kariery artystki.
Lata 70. zdominowały „Struktury organiczne”. Abakanowicz nie tworzy już pojedynczych rzeźb lecz grupy. W ten sposób zapełnia przestrzenie galerii umieszczając kilkadziesiąt rozmaitej wielkości form. Są to postacie siedzące lub stojące, plecy, ręce, głowy. W tym okresie wykorzystuje najchętniej kawałki zgrzebnego workowego płótna, zszywanego i spajanego żywicą syntetyczną.
Artystkę fascynuje przede wszystkim człowiek, jego kondycja i pozycja we współczesnym świecie, jego zagubienie w nadmiarze i anonimowość w tłumie.
Lata 80. i 90. to wykorzystanie nowych tworzyw, jak metal, brąz, drewno i kamień.
Na Biennale w Wenecji Abakanowicz prezentuje pracę złożoną z kilkudziesięciu jajopodobnych miękkich brył różnej wielkości, rozsypanych w sali ekspozycyjnej.
![](https://kwintesencja.dkonto.pl/wp-content/uploads/2016/01/abakanowicz.jpg)
We Florencji prezentuje grupę 33 bezosobowych kadłubów ludzkich wykonanych z brązu, wysokich na 3 m każdy.
W 1989 roku Abakanowicz tworzy monumentalne konstrukcje pt. „Gry wojenne”. Wykonane z olbrzymich pni starych drzew, bez gałęzi i kory, częściowo „obandażowane” kawałkami szmat i okute w stalowe obręcze. Wyglądem przypominają obiekty militarne, choć mogą także budzić wrażenie bezradnych kikutów.
![](https://kwintesencja.dkonto.pl/wp-content/uploads/2016/01/1.jpg)
Przeważająca część prac artystki odnosi się do człowieka, prezentując studium jego niepełnego, zdeformowanego, cierpiącego ciała. Znaczenie metaforyczne ma także kontekst natury lub historii, w którym rzeźby zostały usytuowane.
Wiele projektów monumentalnych, artystka zrealizowała w plenerze, budując z brązu lub kamienia, duże, jak je sama określała: „przestrzenie do kontemplacji”. Największą realizacją tego typu „Nierozpoznani” – stanowiącą grupę stu dwunastu postaci wykonanych z żeliwa można zobaczyć w poznańskim parku na Cytadeli. Prace Abakanowicz znajdują się w wielu muzeach i galeriach świata. W Polsce największy zbiór posiada Muzeum Narodowe we Wrocławiu.
Ciekawostki o Artystce:
- Artystka miała pochodzenie Tatarskie. Protoplastą rodziny był Abul Abbas Fursowicz Krzeczowski, wzmiankowany w latach sześćdziesiątych XVI wieku, jako współwłaściciel majątku Krzeczowice. Jego potomkowie zwali się Abbas-Kanowiczami, co z czasem przybrało formę „Abakanowicz”.
- Artystka miała w młodości szanse, by zostać słynną sportsmenką. Była trzykrotną medalistką mistrzostw Polski w biegach sztafetowych i dwukrotną brązową medalistką zimowych mistrzostw Polski.
- W 1976 artystka odbyła podróż „do źródeł energii”, obejmującą Nową Gwineę, Celebes, Bali, Sumatrę, Jawę i Tajlandię.
- Kiedy na jedną z wystaw nie dopłynęły statkiem na czas jej prace, artystka udała się do portu i ze znalezionych lin i złomu wykreowała instalację przestrzenną w galerii.
AGORA
Agora w starożytnej Grecji to rynek miasta stanowiący centrum polityczne, administracyjne i religijne. To także miejsce poświęcone bogom. Dla Artystki miejsce to wiąże się z kolebką sztuki, teatru i filozofii.
W Stanach Zjednoczonych, w Chicago, w Parku Granta na powierzchni 3 akrów, czyli ok 12 tys m2, stoi instalacja 106 żeliwnych rzeźb. Instalacja powstała w 2006 roku, nosi tytuł „Agora” i została zaprojektowana przez Magdalenę Abakanowicz.
Każda z figur ma 285 cm wysokości i waży ponad 600kg. Postacie są „zastygłe” w pozycji kroczącej
i ustawione w dużym dystansie między sobą, by umożliwić widzowi swobodne przemieszczania się pomiędzy nimi oraz, co jest założeniem rzeźbiarki, by oddziaływały ciszą, tak aby każdy mógł poczuć napięcie wywoływane przez „tłum”.
Bezgłowe i pozbawione rąk rzeźby przypominają wieka sarkofagów bądź korę pni drzew, a autorce kojarzą się ze zrzuconą przez węża skórą. Każda z rzeźb jest inna, każda ręcznie modelowana. Nie ma dwóch takich samych rzeźb, bo jak mówiła artystka: „natura nigdy się nie powtarza dwukrotnie”. Rzeźby pokrywa rdzawa patyna. Od ciemnych brązów do rudo – pomarańczowych tonów.
![](https://kwintesencja.dkonto.pl/wp-content/uploads/2022/03/Prof.-Magdalena-Abakanowicz_AGORA_foto_-www.abakanowicz.art_.pl_.jpg)
[Zdjęcia udostępnione dzięki uprzejmości Fundacji Marty Magdaleny Abakanowicz Kosmowskiej i Jana Kosmowskiego]